Είστε εδώ

Η Κοίμηση τής Παναγίας τού Δομήνικου Θεοτοκόπουλου

Η Κοίμηση τής Παναγίας τού Δομήνικου Θεοτοκόπουλου - Ελ Γκρέκο.

Ο Δεκαπενταύγουστος είναι μια γιορτή
που χαρακτηρίζει περισσότερο τα νησιά μας.
Στην Σάμο γίνονται πανηγύρια σε αρκετές πόλεις και χωριά.
Εδώ στο μικρό χωριό τών Σπαθαραίων, από πολύ παλιά,
γιορτάζεται με μεγαλοπρέπεια, χορούς, τραγούδια και κρασί,
κι ας είναι η εκκλησία αφιερωμένη στους Ταξιάρχες.
Όμοια γιορτάζεται και στην Τήνο, την Άνδρο, την Πάρο, τη Σύρο.

Μάλιστα στη Σύρο, βρίσκεται
η πολύ παλιά εικόνα τής Κοιμήσεως τής Θεοτόκου,
χρονολογούμενη μεταξύ 1565-1567,
έργο τού σπουδαίου ζωγράφου Δομήνικου Θεοτοκόπουλου,
τού Ελ Γκρέκο (1541-1614) . Aγιογραφία σε τέμπερα 61,4 εκ. x 45 εκ.

Έργο της πρώιμης περιόδου τού Δομήνικου Θεοτοκόπουλου.
Βρίσκεται στην Ιερά Μητρόπολη Σύρου,
στο Ναό Κοιμήσεως Θεοτόκου, την "Εκκλησία τών Ψαριανών",
που την έχτισαν μεταξύ 1826-1829, Ψαριανοί πρόσφυγες,
μετά την καταστροφή του νησιού τους και τη σφαγή τού 1824.
Αυτοί πιθανώς έφεραν και την εικόνα στην Ερμούπολη

Η εικόνα αυτή, που ανακαλύφθηκε θαμμένη στον προαύλιο χώρο του ναού,
ταυτοποιήθηκε ως έργο τού "Ελ Γκρέκο" το 1983,
όταν ο αρχαιολόγος - Γεώργιος Μαστορόπουλος πήγε να προσκυνήσει στο ναό,
στο πλαίσιο έρευνας και μελέτης των ναών και των κειμηλίων τους.
Είδε την εικόνα μαυρισμένη και φθαρμένη από το χρόνο και τον καπνό
και καλυμμένη με πλήθος αφιερώματα,
ενώ οι μορφές της Παναγίας και του Χριστού είχαν ασημένια επικάλυψη.
Αφού αφαίρεσε αφιερώματα κι επικαλύψεις και καθάρισε την εικόνα,
φάνηκε στο κηροπήγιο, (κάτω στο μέσο της εικόνας),
η υπογραφή του ζωγράφου: ΔΟΜΗΝΙΚΟC ΘΕΟΤΟΚΟΠΟΥΛΟC Ο ΔΕΙΞΑC.

Ο Θεοτοκόπουλος συνδυάζει στοιχεία
τής κρητικής σχολής τής Βυζαντινής Τεχνοτροπίας και τού Ιταλικού Μανιερισμού,
καινοτομίες από Αναγεννησιακά Πρότυπα,
αλλά και αρκετά στοιχεία τής προσωπικής του άποψης,
όπως η κίνηση τού Χριστού,
που σκύβει τρυφερά να παραλάβει την ψυχή τής μητέρας του,
αντί να στέκει στην όρθια "κατ΄ενώπιον" ιερατική στάση
τής Βυζαντινής Παραδοσιακής Αγιογραφίας.

Στις εικόνες της Κοιμήσεως πάντα,
είτε είναι φορητές, είτε τοιχογραφίες ή ψηφιδωτά
εικονίζεται ο Χριστός πάνω από την "κοιμωμένη" Παναγία
να κρατά ένα βρέφος στα σπάργανα,
που πάντα συμβόλιζε την ψυχή του "κεκοιμημένου".
Γύρω της εικονίζονται οι Απόστολοι αριστερά και δεξιά και ιεράρχες.
Στο επάνω μέρος της εικόνας, παρουσιάζεται μέσα στα ανοιχτά
ουράνια η Παναγία περιστοιχισμένη από Τάγματα Αγγέλων,
που παρουσιάζονται με αδρά περιγράμματα, διάφανοι μέσα στο χρυσό φως.
Λίγο πιο δίπλα ο Απόστολος Θωμάς, σε στάση δέησης, παραλαμβάνει τη ζώνη της.
Είναι ένα είδος "Αναλήψεως", σύμφωνα με την πίστη της Ορθόδοξης Εκκλησίας:
Ότι η Θεοτόκος ανελήφθη σωματικά στους ουρανούς, μετέστη από τα γήινα στα ουράνια.
Γι' αυτό ονομάζεται και "Μετάστασις τής Θεοτόκου".
Αν και δεν υπάρχει μαρτυρία τού γεγονότος στην Αγία Γραφή,
την πληροφορία δίνει ένα απόκρυφο κείμενο
με τίτλο "De transitu beatae Mariae virginis"
(Περί μεταστάσεως τής μακαρίας Παρθένου Μαρίας)
χρονολογούμενο τον 5ο αιώνα,
που είναι λατινική μετάφραση παλιότερου χαμένου ελληνικού πρωτοτύπου.